Toen Oldenzaal in 1520 voor de tweede maal (de eerste maal was in 1492) in de as werd gelegd, ging het gehele archief voor Twente verloren en daarmee een groot deel van de geschreven geschiedenis. Alleen wanneer sprake is geweest van vermeldingen van naamgenoten in andere overgebleven archiefstukken en uit andere delen van het land laat de geschiedenis zich verder terug voeren. Vaak zijn in oudere archiefstukken overwegend alleen diegenen vermeld die een functie bekleedden, wereldlijk dan wel geestelijk. Dit was ook het geval bij de oudst bekende dragers van de naam Breteler. Op deze wijze was het mogelijk om, met een behoorlijk aantal gaten vanwege de verloren gegane archiefstukken, toch een overzicht samen te stellen van ruim 700 jaar Breteler.
Een van de belangrijkste bronnen die als uitgangspunt heeft gediend voor het samenstellen van deze familiegeschiedenis zijn de Overstichtse en Overijsselse leenprotocollen 1379-1805. Om deze protocollen en de verdere familiegeschiedenis in een breder kader te plaatsen, is een kort overzicht opgenomen van de bestuurlijke en rechtelijke organisatie van de 5e eeuw tot 1813.
Het brandpunt van de beide takken van de familie Breteler heeft zich afgespeeld rond Enschede (Lonneker) en Haaksbergen (Boekelo). Over de gebieden rond deze steden is een kort overzicht opgenomen. Aangezien de tak rond Lonneker duidelijk wortels heeft in Oldenzaal wordt ook hierover een en ander vermeld.
Daarna volgt een overzicht van alle plaatsen waar de naam Breteler is aangetroffen, zowel binnen als buiten Twente, in binnen- en buitenland. Dank aan alle Bretelers en aanverwanten die (hun) gegevens ter beschikking hebben gesteld. Met speciale dank aan Frits Breteler, Ben Breteler, Jan Breteler en Benny Brummelhuis.
